Ostatnio coraz popularniejsze staje się prowadzenie zdrowego trybu życia. Dbamy o jakość naszego jedzenia, czy regularną aktywność fizyczną. Czasem jednak zapominamy o bardzo istotnym elemencie naszego zdrowia, jakim jest kręgosłup. Stan kręgosłupa znacząco wpływa na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. Jego ograniczenia i dysfunkcje mogą mieć wpływ na inne organy takie jak żołądek, serce czy mózg. Duża część Polaków potrafi nawet do 8 godzin dziennie spędzać przed komputerem w pracy, a czasem nawet poza nią. Dlatego warto zasięgnąć porady kompetentnych fizjoterapeutów jak odpowiednio dbać o kondycję naszego kręgosłupa uwzględniając nasz głównie siedzący tryb życia.
JAK DBAĆ O KRĘGOSŁUP?
Rozmowa z Panem Maciejem Zawadzkim, fizjoterapeutą i terapeutą manualnym przyjmującym w Centrum Medycznym ARNICA w Starych Babicach.
DLACZEGO BOLI NAS KRĘGOSŁUP?
M.Z.: Często zastanawiamy się, jakie są powody słabej kondycji naszego kręgosłupa. Jest to złożony problem i jego przyczyn może być wiele. Najczęstszymi są jednak: mała aktywność fizyczna, stres, nadwaga, praca biurowa itp. U znaczącej części moich pacjentów powodem powstania dolegliwości bólowych jest popularna praca siedząca, która wpływa na pogorszenie naszych możliwości ruchowych. Ciało człowieka stworzone jest do ciągłego ruchu. Nieustannie zachodzące procesy fizjologiczne wewnątrz naszego organizmu związane są z ciągłym ruchem płynów (np. krew, limfa, czy płyn mózgowo-rdzeniowy) oraz tkanek i narządów (np. przepona oraz serce).
Według koncepcji osteopatii funkcja tworzy strukturę, a struktura funkcję,
tzn. zaburzenie np. ruchu danej tkanki wpływa na przebudowę jej struktury i odwrotnie. Przez tą wzajemną relację może dojść do zmian w naszych mięśniach, stawach i narządach wewnętrznych na skutek ograniczenia ich funkcjonowania. W konsekwencji odczuwamy ból, który może mieć różny przebieg: od bardziej ostrego bólu do przewlekłego i lokalizację od centralnej do promieniującej (np. rwa kulszowa, rwa ramienna).
Niezbędne dla prawidłowego odżywienia tkanek naszego ciała jest ciągła stymulacja ruchowa. Dzięki niej nasze mięśnie, stawy, organy wewnętrzne są elastyczne, odpowiednio rozciągliwe i zachowują swoje naturalne zdolności ruchowe. Dlatego najbardziej narażone na bóle kręgosłupa są osoby spędzające wiele godzin dziennie w pozycjach siedzących.
W takim razie jak możemy sobie radzić z bólem kręgosłupa?
Jak mu zapobiegać?
M.Z.: Profilaktyka jest najważniejsza. Musimy wymagać od siebie większej aktywności fizycznej. W praktyce jest to bardzo proste. Wystarczy np. jadąc do pracy wysiąść z tramwaju przystanek wcześniej i przejść ten dystans, daje nam to już 15-20 minut ruchu plus dodatkowe 15-20 minut wracając z pracy. Polecam również wszystkie inne formy aktywności ruchowej: basen, bieganie, nordic-walking, pilates, ćwiczenia typu „zdrowy kręgosłup”, czy nawet odpowiednie ćwiczenia na siłowni.
Czy może Pan ewentualnie polecić jakieś skuteczne ćwiczenia możliwe do wykonania w warunkach pracy siedzącej ?
Bardzo efektywnym ćwiczeniem, jak już wcześniej wspomniałem, jest chodzenie, spacerowanie. Korzystne zatem jest co godzinę wstać od biurka i przejść się nawet niewielki dystans. Skuteczne również są ćwiczenia przepony możliwe do wykonania w pozycji siedzącej. Polegają one na nauce prawidłowego toru oddychania, którego zaburzenia mogą doprowadzić do różnych błędnych wzorców ruchowych. Nawet trenując swoją przeponę zapobiegamy powstawaniu wzmożonego napięcia mięśniowego, które jest przyczyną takich dolegliwości bólowych jak: ból kręgosłupa, zawroty głowy, drętwienie rąk.
Co z naszą postawą przy komputerze, czy ma ona również wpływ na zdrowie naszego kręgosłupa?
Prawidłowa postawa jest bardzo istotna. Powinniśmy starać się siedzieć tak,
aby nasze naturalne krzywizny kręgosłupa były zachowane, również dzięki odpowiednio dobranemu krzesłu z oparciem dobrze podpierającym nasze plecy. Dzięki temu nasze stawy mają zminimalizowane obciążenie.
Oprócz prawidłowej postawy ważna również jest częsta zmiana pozycji,
co potwierdzają aktualne badania naukowe. Warto zatem „wiercić się na krześle”, zmieniać pozycję nawet co kilka minut.
O czym jeszcze powinniśmy pamiętać pracując w pozycji wymuszonej?
Pamiętajmy, iż mimo stosowania się do wszystkich wspomnianych wyżej zaleceń, nie jesteśmy w stanie w 100% uchronić nasze tkanki przed osłabieniem i zmniejszeniem ich wytrzymałości na przeciążenia i urazy.
W swojej praktyce spotykam osoby, które po długim okresie pracy po kilka,
czy kilkanaście godzin dziennie, pragną zadbać o własne zdrowie i kondycję fizyczną. Wybierają się na swój pierwszy od długiego czasu trening, często zbyt intensywny dla ich nieprzyzwyczajonego ciała. Wtedy najczęściej trafiają się kontuzje naszych osłabionych siedzeniem tkanek. By im zapobiec warto ćwiczenia wprowadzać ze stopniowo rosnącą intensywnością, tak aby nasze ciało powoli, a nie skokowo przyzwyczajać do obciążenia.
Kiedy powinniśmy się zwrócić do fizjoterapeuty/rehabilitanta?
Wizyta w gabinecie fizjoterapeuty wskazana jest szczególnie wtedy, gdy ból, dyskomfort jest na tyle silny, że utrudnia nam codzienne funkcjonowanie. Kiedy odczuwamy promieniowanie bólu w kierunku kończyn, zawroty i bóle głowy, trudności przy ruchach schylania się i wyprostu. Na ból motoryczny warto reagować szybko. Jeśli nasze objawy nie ustępują po 2-3 dniach poszukajmy pomocy. Bardzo często im szybciej pacjent zgłosi się po pomoc, tym efektywniej jestem w stanie mu pomóc. Osoby, które na takie objawy nie narzekają lub ból pojawia się sporadycznie, również mogą zgłosić się do fizjoterapeuty w celu zbadania ewentualnych ograniczeń ruchomości stawowej, dysbalansu mięśniowego, czyli oceny i znalezieniu nieprawidłowych napięć mięśniowych. W trakcie wizyty takie ograniczenia można usunąć, a dzięki zaleceniu odpowiednich ćwiczeń uchronić się przed nimi w przyszłości.
Mgr Maciej Zawadzki przyjmuje pacjentów we wtorki i czwartki w Centrum medyczne ARNICA, ul. Rynek 10, 05-082 Stare Babice.
Maciej Zawadzki jest absolwentem studiów magisterskich na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Uczestniczył w wielu warsztatach i szkoleniach podyplomowych z zakresu Terapii Manualnej oraz Osteopatii (terapia czaszkowo – krzyżowa, manipulacje krótko-dźwigniowe stawów, mobilizacje stawów, mobilizacje i manipulacje powięzi, neuromobilizacje, terapia narządów trzewnych) w międzynarodowej szkole Osteopatii Flanders International College of Osteopathy. W swojej praktyce dba o indywidualny dobór metod i technik terapeutycznych oraz kompleksowe podejście do pacjenta.
