Kryzys i interwencja

‘’…cierpienie może być przetworzone nie tylko w sztukę, ale i w życie.’’

-Francine Shapiro

Termin kryzys wywodzi się z greckiego słowa oznaczającego wybór, rozstrzygnięcie, a do psychologii został wprowadzony w latach 60. XX wieku przez amerykańskich badaczy Ericha Lindemanna i Geralda Caplana.

Osoby znajdują się w stanie kryzysu (szczególnie trudne doświadczenie), gdy spotykają się z przeszkodą na drodze do ważnego celu życiowego. Często przekracza możliwości samodzielnego poradzenia sobie. Kryzys może być wywołany różnymi wydarzeniami m.in. rozpad związku, utrata pracy, choroba, śmierć bliskiej osoby.

Interwencję kryzysową można najprościej określić jako pierwszą pomoc psychologiczną w sytuacji kryzysu.

Z definicji kryzys jest stanem postrzegania jakiegoś zdarzenia lub sytuacji jako niemożliwych do wytrzymania trudności, przekraczających możliwości osoby lub jej mechanizmy radzenia sobie. Do czasu, gdy osoba nie dozna uwolnienia od tych emocji, kryzys ma możność powodowania poważnych zmian dysfunkcjonalnych w strefach afektywnej poznawczej i behawioralnej (Gilliland i James)

Potrzeba interwencji kryzysowej wynika przede wszystkim z obowiązku udzielenia pomocy bliźniemu, który znalazł się w sytuacji, którą spostrzega jako sytuację bez wyjścia i dlatego jest w poważnym niebezpieczeństwie.

Uświadomienie delikatnej równowagi wzajemnych relacji pomiędzy dynamiką psychiki, środowiskiem emocjonalnym a fizjologią ma przeogromne znaczenie dla naszego dobrostanu.

Drugi istotny powód to koszty społeczne poważnych dekompensacji /agresji, autoagresji, reakcji psychotycznych/ lub chroniczności, które nie obciążają jedynie osób kryzysujących, ale stanowią poważne utrudnienia w funkcjonowaniu systemów społecznych, w których one żyją – przede wszystkim rodziny (M. Madejski i Wojciech Szlagura).

Czym jest interwencja kryzysowa?

Interwencja kryzysowa to zespół interdyscyplinarnych, profesjonalnych, celowych i skoordynowanych oddziaływań, wykorzystujących zasoby klienta kryzysowego, jego naturalnego otoczenia społecznego oraz instytucji pomagających, których celem jest ułatwienie odzyskania przezeń równowagi wewnętrznej i poczucia sprawczości oraz rozwiązania problemu /problemów/ stanowiących podłoże doświadczenia kryzysowego.
Odbiorcą tych działań mogą być zarówno jednostki jak i grupy oraz całe społeczności (M. Madejski i Wojciech Szlagura).

•  W. Badura – Madej /1996/ tak pisze:

“Interwencja kryzysowa”, jako forma pomocy psychologicznej, polega na kontakcie terapeutycznym, skoncentrowanym na problemie wywołującym kryzys, czasowo ograniczonym, w którym dochodzi do konfrontacji osoby z kryzysem i do jego rozwiązania. Redukcja symptomów i przywrócenie równowagi psychicznej zapobiegają dalszej dezorganizacji.”

Kryzys często trwa kilka dni lub kilka tygodni. Jeżeli jednak objawy kryzysu psychicznego nie chcą ustąpić, należy zgłosić się do specjalisty po pomoc.

Szybka interwencja może zapobiec rozwojowi kryzysu, także umożliwić powrót do całościowej równowagi, przywrócić jednostce zdolność do radzenia sobie w trudnej sytuacji i wykorzystywania wsparcia otoczenia.

Kiedy pomoc w kryzysie nie nastąpi, silne doświadczenia traumatyczne (kryzysowe) mogą wywołać również konsekwencje niespecyficzne i powiązane z przeżywaniem sytuacji stresowej np. depresja, zaburzenia dysocjacyjne i/lub somatyczne, nadużywanie substancji psychoaktywnych oraz konsekwencje specyficzne, takie jak zespół stresu pourazowego (PTSD) i ostre zaburzenia potraumatyczne (ASD). Poza objawami psychicznymi kryzys psychiczny może powodować również objawy fizyczne.

Korzystając z rozpoznania modeli interwencji kryzysowej dokonanego przez Belkina i Leitnera można wskazać na trzy podstawowe zadania w procesie pomagania osobie w kryzysie:

1. Przywrócenie równowagi.
2. Praca z systemem poznawczym.
3. Działania na rzecz zmiany psychosocjalnej.

Skorzystaj z profesjonalnego wsparcia w CM Arnica!

1. Ocena stanu pacjenta kryzysowego, kryzys chroniczny.
2. Interwencja kryzysowa wobec osób zagrożonych samobójstwem.
3. Interwencja w sytuacjach kataklizmów i katastrof.
4. Interwencja kryzysowa wobec osób z problemem utraty i żałoby.

Literatura:

Gabor Mate. Kiedy ciało mówi nie. Koszty ukrytego stresu. Czarna Owca, 2022 r. ISBN 978-83-8252-911-1.

Arcan. Pomaganie w kryzysie – wprowadzenie w problematykę interwencyjną. http://www.intehttps://www.iptk.pl/czym-jest-kryzys/rwencjakryzysowa.pl/pomaganie-w-kryzysie-wprowadzenie-w-problematyke-interwencyjna

https://www.iptk.pl/czym-jest-kryzys/

Ewa Pieczyńska.. Akademia Ignatianum w Krakowie. Interwencja kryzysowa z osobami w żałobie – wskazania praktyczne.