Szczepienie przeciw WZW-B

Co to jest WZW-B?

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW-B) to choroba zakaźna wywołana przez wirusa HBV (Hepatitis B Virus). Zakażenie WZW-B może przebiegać pod postacią ostrą lub przewlekłą. U części osób w początkowej fazie zakażenie może przebiegać bezobjawowo.

Do zakażenia może dojść podczas:

• kontaktu osoby ze skaleczeniami na skórze lub błonach śluzowych z wydzielinami zakażonego człowieka (ślina, śluz, sperma)
• kontaktu z zakażoną krwią
• kontaktów seksualnych z zakażoną osobą
• kontaktu ze skażonymi, niejałowymi igłami i narzędziami chirurgicznymi
• porodu dzieci przez zakażone wcześniej matki

Po wniknięciu do organizmu HBV „włącza” swój materiał genetyczny w komórki wątrobowe gospodarza (hepatocyty). Komórki te zaczynają wytwarzać nowe cząstki HBV, powodując poważne uszkodzenie wątroby. Głównym źródłem zakażenia są osoby z przewlekłym zakażeniem HBV. Okres od zakażenia do wystąpienia objawów wynosi najczęściej 3-4 miesiące, może trwać od 6 tygodni do 6 miesięcy. Wirus HBV jest 100 krotnie bardziej zakaźny niż HIV. Jednocześnie jest bardziej odporny na czynniki środowiska i środki chemiczne.

Dlaczego warto się zaszczepić?

Szczepienie jest najlepszym sposobem zapobiegania zachorowaniom na WZW-B. Podanie szczepionki pobudza produkcję swoistych przeciwciał tzw. neutralizujących, które chronią przed zakażeniem HBV, oraz długotrwałą odporność komórkową.

Na świecie powszechne szczepienia przeciw WZW-B zredukowały liczbę zachorowań na ostrą postać choroby oraz zmniejszyły liczbę zachorowań przewlekłych oraz jej najgroźniejszych powikłań, tj. marskości wątroby czy pierwotnego raka wątroby. Szczepienia przeciw WZW-B redukują również zachorowania na WZW-D.

Cykl szczepień:

• zaleca się szczepienia podstawowe w schemacie 0-1-6 miesięcy.
• nie jest konieczne szczepienie osób uprzednio zaszczepionych w schemacie podstawowym, pomimo stężenia przeciwciał anty HBs poniżej poziomu ochronnego 10 j.m./l.
• u osób zdrowych uprzednio zaszczepionych w schemacie podstawowym, pomimo stężenia przeciwciał anty HBs poniżej poziomu ochronnego 10 j.m./l. nie podaje się dawki przypominającej szczepionki.
• rewakcynacja po szczepieniach podstawowych dotyczy:

– chorych z niedoborami odporności, gdy po szczepieniach podstawowych stężenie przeciwciał anty HBs jest<10 j.m./l.
– pacjentów z nowotworami w trakcie leczenia immunosupresyjnego oraz pacjentów po przeszczepie narządów
– pacjentów z cukrzycą, gdy po szczepieniach podstawowych stężenie przeciwciał anty HBs jest<10 j.m./l.

• u osób w fazie zaawansowanej choroby nerek z filtracją kłębuszkową poniżej 30 ml/min oraz u osób dializowanych: dawki przypominające należy podawać według wskazań producenta szczepionki oraz zaleceń lekarza, jeśli stężenie przeciwciał anty HBs jest poniżej poziomu ochronnego (10 j.m./l). Zaleca się badanie poziomu przeciwciał co 6–12 miesięcy.

Kiedy się zaszczepić?

Dorośli

Szczepienie obowiązkowe dla:

• osób wykonujących zawody medyczne stwarzające ryzyko zakażenia,
• uczniów szkół medycznych, studentów uczelni wyższych kształcących na kierunkach medycznych (w ciągu 1. roku nauki),
• osób szczególnie narażonych na zakażenie w wyniku styczności z osobą zakażoną HBV (np. osoby mieszkające z chorym na WZW typu B lub nosicielem HBV, osoby przebywające w zakładach opiekuńczych i wychowawczych oraz zakładach zamkniętych [np. więzienia], chorzy dializowani i/lub z postępującą przewlekłą chorobą nerek z GFR <30 ml/min/1,73 m2),
• osób zakażonych HCV.

Szczepienie zalecane podatnym na zakażenie:

• osobom, które ze względu na tryb życia lub wykonywane zajęcia są narażone na zakażenia związane z uszkodzeniem ciągłości tkanek lub poprzez kontakt seksualny (np. wyjeżdżającym w rejony endemicznego występowania WZW typu B, podejmującym ryzykowne zachowania seksualne, uzależnionym od narkotyków dożylnych),
• przewlekle chorym o dużym ryzyku zakażenia HBV (np. z niedoborem odporności, w tym w wyniku leczenia immunosupresyjnego, chorym na przewlekłe choroby wątroby, cukrzycę), nieszczepionym w ramach szczepień obowiązkowych,
• chorym przygotowywanym do zabiegów operacyjnych i inwazyjnych procedur medycznych – nie wolno jednak odmówić wykonania zabiegu medycznego związanego z naruszeniem ciągłości tkanek w przypadku nieprzeprowadzenia szczepienia przeciwko WZW typu B lub gdy chory nie zgadza się na szczepienie,
• chorym na nowotwory układu krwiotwórczego,
• wszystkim nieszczepionym dotąd osobom dorosłym, zwłaszcza w wieku podeszłym.

Pamiętaj, że:

• Głównym źródłem zakażenia WZW-B są osoby z przewlekłym zakażeniem HBV
• Przyjęcie pełnego cyklu szczepienia zapewnia długotrwałą odporność przed zakażeniem
• Osoby zdrowe po pełnym cyklu szczepienia nie muszą sprawdzać poziomu przeciwciał ani przyjmować dawek przypominających

Ważna informacja:

Odporność po zastosowaniu pełnego cyklu szczepienia jest długotrwała (ponad 20 lat, a prawdopodobnie przez całe życie). Odporność uzyskana po szczepieniu zabezpiecza przed ostrym oraz przewlekłym zakażeniem, nawet jeżeli stężenie przeciwciał anty-HBs jest niskie lub trudne do oznaczenia.