Historycznie, na długo przed tym, jak słońce zostało powiązane z metabolizmem i aktywacją witaminy D3, zajmowało ono generalną pozycję w popularnej tradycji jako źródło życia. Przykładem jest Hinduska modlitwa Surya Namascar, która oparta na micie Samby, syna Kryszny wyleczonego z trądu modląc się do Suryi, bóstwa słonecznego. Do początku ubiegłego stulecia liczne sanatoria przeciwgruźlicze znajdowały się w miejscach nasłonecznionych, gdzie zabiegiem właśnie było opalanie się na słońcu. Interesujące jest to, że olej z wątroby dorsza był stosowany w leczeniu gruźlicy w XIX wieku, jeszcze zanim przebadano, że jest on niezwykle bogaty w witaminę D3.
Wirus SARS-CoV-2 odpowiedzialny za pandemię COVID-19 wywołał eksplozję zainteresowania mechanizmami zakażenia prowadzącymi do rozprzestrzeniania się i ekspresji tej choroby, również i potencjalnymi czynnikami ryzyka. W ostatnich doniesieniach naukowych witamina D pojawiła się jako czynnik, który może być zaangażowany w tych dwóch obszarach.
Jakie jest zastosowanie naszej obecnej wiedzy o witaminie D jako czynnika wspomagającego zdolność organizmu do uzyskania prawidłowej odpowiedzi immunologicznej zarówno w odniesieniu do odporności wrodzonej tak i adaptacyjnej oraz rozważenie, jak może się to wiązać z chorobą COVID-19? Ponadto na uwagę zasługują kardiologiczne i koagulopatyczne cechy choroby COVID-19, ponieważ mogą one być także związane z witaminą D.
Ostatnie badania czynników ryzyka predysponujących do niekorzystnych następstw choroby COVID-19 skupiało się m.in. na wieku, otyłości, cukrzycy, nadciśnieniu tętniczym, pochodzeniu etnicznym oraz innych czynnikach. A niedawno niedobór witaminy D stał się kolejnym badanym potencjalnym czynnikiem ryzyka.
Przeciwbakteryjne działanie witaminy D a wrodzona odpowiedź immunologiczna
Rola antybakteryjna witaminy 1,25 (OH) 2D została początkowo opisana 30 lat temu. Jednak znaczenie tej przeciwbakteryjnej właściwości witaminy D doceniono dopiero później w badaniach wewnątrzkomórkowej syntezy 1,25 (OH) 2D jako procesu promowania odpowiedzi przeciwbakteryjnej na Gruźlicę (Mycobacterium tuberculosis). Właśnie niedobór witaminy D u ludzi jest powiązany z takimi chorobami mykobakteryjnymi. Niedawnie badania oceniające wpływ suplementacji witaminy D na różne wyniki leczenia u pacjentów z gruźlicą płuc wykazały pewne korzyści. Stwierdzono, że suplementację witaminą D należy rozważyć jako terapię uzupełniającą, łącznie z antybiotykami. Chociaż liczne badania nad witaminą D i wrodzoną aktywnością odpornościową skupiały się przede wszystkim na procesach przeciwbakteryjnych, odnotowano, że witamina D może również promować odporność przeciwwirusową, co z kolei ma ogromne znaczenie w każdej dyskusji na temat jej roli w zakażeniu COVID-19. W ciągu ostatnich 10 lat niedobór witaminy D był jednocześnie powiązany z wieloma powszechnymi chorobami zakaźnymi m.in. to posocznica, zapalenie płuc i MRSA, a także infekcjami wirusowymi, takimi jak grypa, zapalenie wątroby typu C i ludzki wirus niedoboru odporności typu 1 (HIV-1). Również do innych infekcje wirusowych przypuszczalnie związane z witaminą D zaliczone są EBS, VZV, CMV, HIV, HCV, HBV, HPV i denga.
Przed rozpoczęciem suplementacji należy sprawdzić, jaki mamy poziom witaminy D oraz dobrać optymalną dawkę, warto wykonać badanie jej poziomu we krwi – 25/OH/D3. Nie wiecie, czy borykacie się z niedoborem witaminy D? Chcesz sprawdzić poziom witaminy D w swoim organizmie? Zapisz się na badanie do naszego Centrum Medycznego za pomocą formularza zgłoszeniowego dostępnego pod linkiem https://cmarnica.pl/kontakt/
Wrodzony układ odpornościowy jest naszą pierwszą linią obrony przed atakującymi patogenami, takimi jak wirusy oraz bakterie.
Witamina D a układ sercowo-naczyniowy w COVID-19
COVID-19 jest powiązany z implikacjami sercowo-naczyniowymi, takimi jak: uraz mięśnia sercowego, zawał mięśnia sercowego typu 1, ostrymi zespołami wieńcowymi, ostrym sercem płucnym, kardiomiopatią, arytmią, powikłaniami zakrzepowymi i wstrząsem kardiogennym. Uszkodzenie mięśnia sercowego z podwyższeniem biomarkerów sercowych oraz zmianami elektrokardiograficznymi lub echokardiograficznymi jest częste i występuje u 20–30% hospitalizowanych pacjentów z COVID-19. Kardiomiopatię odnotowano u 7–33% krytycznie chorych pacjentów z COVID-19. Zaburzenia rytmu serca, w tym migotanie przedsionków i trzepotanie przedsionków, blok serca i komorowe zaburzenia rytmu odnotowano u 17% hospitalizowanych pacjentów i 44% pacjentów na oddziale intensywnej terapii. Dowody naukowe przedkliniczne sugerują, że witamina D może chronić przed takimi chorobami jak miażdżyca, substratem szkodliwych zdarzeń mięśnia sercowego. Niedobór witaminy D jako czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych w chorobie COVID-19 także obejmuje taki choroby jak: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość oraz przewlekła choroba nerek. Związek między witaminą D a infekcjami wirusowymi powstał na podstawie obserwacji sezonowości witaminy D z niższymi poziomami witaminy D w okresie zimowym i jednoczesnym wzrostem zachorowań na grypę. I odwrotnie, latem, poziom 25-OHD w surowicy wzrasta, a grypa praktycznie znika, z wyjątkiem pandemii. Nawet podczas pandemii większość zgonów ma miejsce w zimnych miesiącach. Niemniej jednak badania konsekwentnie pokazują, że im niższe stężenie 25-OHD, tym większe ryzyko ostrych infekcji dróg oddechowych. Analiza ciężkości COVID-19 na podstawie badania stanu witaminy D w Europie sugeruje, że kraje o najwyższym wskaźniku niedoboru witaminy D są związane z najwyższymi wskaźnikami zakażeń i zgonów. Ostatni badania udowodniły, że suplementacja witaminą D może wiązać się ze zmniejszeniem ryzyka zakażeń COVID-19, a także zgonów. Intrygującą informacją jest, że Włochy i Hiszpania, które zostały silnie dotknięte COVID-19, należą do krajów europejskich o najwyższym rozpowszechnieniu hipowitaminozy D. Niewątpliwie należy wziąć pod uwagę także inne czynniki, które obejmują nie tylko ustalone czynniki ryzyka, ale także lokalne środki zdrowia publicznego, które są podejmowane w celu kontrolowania rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2. Coraz więcej badań klinicznych jest rejestrowanych w celu zbadania wpływu suplementacji witaminy D lub poziomów 25-OHD na różne wyniki COVID-19. Dla większości osób na całym świecie to zalecenie wiąże się z koniecznością suplementacji witaminy D w celu utrzymania odpowiedniego poziomu krążenia 25-OHD.
Głównymi źródłami witaminy D3 są pokarm i ekspozycja na promienie słoneczne
Ważnym źródłem witaminy D, o którym nie możemy zapomnieć – to dieta. Dzięki niej zaspokoimy ok. 20 proc. zapotrzebowania na „witaminę słońca”. Wśród produktów spożywczych najbogatsze źródło witaminy D stanowią:
– węgorz 1200 j.m./100 g
– śledź 800 j.m./100 g
– łosoś dziki 600 j.m.
– tuńczyk, sardynki 200 j.m./100 g
– makrela 152 j.m./ 100 g
– śledź w oleju 808 j.m./100 g
– masło 60 j.m./100 g
– żółtko jajka 54 j.m./żółtko
– mleko krowie 0,4–1,2 j.m./100 ml
– ser żółty 8-28 j.m./100 g
– tran 400 j.m. w 5 ml (łyżeczka)
Należy pamiętać że witamina D3 należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Jej wchłanianie w dużym stopniu zwiększa się pod wpływem tłuszczu zawartego w pożywieniu. Przyjmując witaminę D3, dobrze jest zestawiać ją z wartościowymi roślinnymi olejami czy masłem. Badania dowodzą również, że do prawidłowego przyswajania przez organizm ludzki witaminy D3 niezbędna jest witamina K2 (podtyp MK-7)
Synteza w skórze pod wpływem promieniowania UVB – ekspozycja ramion i nóg przez 15 minut na pełnym słońcu latem – 2000-4000 j.m.
Jeżeli chciałbyś się więcej dowiedzieć na temat witaminy D i jej wpływu na Twoje zdrowie zapraszamy na konsultację do naszej dietoterapeutki Lesyi Sowińskiej.
Wyślij swoje zapytanie poprzez formularz kontaktowy dostępny pod linkiem https://cmarnica.pl/kontakt/
My dbamy o Wasze zdrowie i o zdrowie Waszych bliskich – CENTRUM MEDYCZNE ARNICA.
Opracowanie: mgr Lesya Sowińska, Dietoterapeuta
Żródło: MECHANISMS IN ENDOCRINOLOGY: Vitamin D and COVID-19. John P Bilezikian i inni. European Journal of Endocrinology (2020) 183, R133–R147. DOI: https://doi.org/10.1530/EJE-20-0665
